హల్లీసకము - చివరి భాగము

అత్యంతానందదుడూ, అప్రమేయ ప్రకాశుడూ, అనాద్యవిద్యా జనిత అజ్ఞాన నాశక సమర్ధుడూ అయిన ఆ యమునా తీర విహారి అదృశ్యుడు అవగానే ఆత్మవిద్యా సాధకుడిని తాదాత్మ్యత ఆవరించినట్లు, సూర్యమండలాన్ని మేఘమండలం కప్పేసింది. ఆకాశం చిల్లులు పడినట్లు వానలు మొదలయ్యాయి. ప్రళయ కాలశిఖిశిఖా సంరంభ విజృంభమాణ సౌదామినులను చూసీ, కల్పాంత కాల త్రిపురహర త్రిలోచన నికట వహ్ని సమ నిర్ఘాతపాతములు చూసీ, అందరూ చీకాకు పడ్డారు. యమునా పులిన విరాజిత అశ్వత్థ వృక్ష ము క్రింద అక్కడక్కడ పడే వర్షపుచినుకులను చీరచెంగుల సైరిస్తూ ఉండగా "ఇంటికి వెళదామా" అన్న ప్రీతి మాటలకు అలిగి 

"ఇంటి వాడూ వీడె, ఇల్లూ వీడె కంటికి రాకున్న, కూర్చు వాడూ వీడె (ఇం) 

మంటిమి వీనితొ, తుంటరి వానితొ, ఉంటిమి ప్రేమతొ, జంటకవుల వలె (ఇం) 

లోకమంతా మరచి , శోకమంతా వదలి ఏకమై వానితొ , నాకమే చూశాము లోకోత్తరుడైన నాధుని వదలి ఏక్రియ, ఏగతి, ఎందేగుదామే. (ఇం) 

అని చెప్పిన లలి వాక్యాలకు అందరూ సంతసించారు. ఇంతలో వర్షము తీవ్రమైంది. యమున పొంగింది. యమునా జలం పాదాల వరకూ వచ్చింది. వల్లవ పల్లవపాణులందరూ చల్లని జల్లుల తడిసి ఉల్లములు తల్లడిల్లగా వెల్లబోయి యమునాదేవిని స్తుతించారు.

రంగత్తుంగ తరంగే యమునే, రంగత్తుంగ తరంగే (రం) 

మంగళతర, బహు సంగ వినాశకి, భంగకార యమసోదరి (రం) 

మీన కమఠ నక్ర జంతు బహుళ విధ ప్రవృద్ధే మానిత సంజ్ఞా సహిత మహిత సూర్య పుత్రికే కనత్కనక కింకిణీ కళ్యాణ మాల యుతే సనక సనందాది నుతే అనివారిత ప్రవాహే (రం)

 

అని వినుతించిన దిక్కుమొక్కులేని అక్కాంతల ఎక్కువైన చిక్కుదీర్ప నెవ్వరు రాకున్న, యమునా జలము పెరిగి నడుము వరకు వచ్చినది. అయినను, మ్రొక్కవోని కంఠంబుల చక్కగ అక్కమలనయనుడే దిక్కు అని నమ్మి మక్కువతో అక్కోమలులు

ఇంతులలయుచుండ పొంతకు రావేల, పంతమేలర సామి, పద్మదళాక్షా (ఇం)

సుంతయు దయలేక చెంతకు చేరవు, కాంత కష్టముంటె కరగవు కాస్తైన (ఇం) 

ఇట్టి వర్షమెపుడు వినలేదు, కనలేదు, తట్టుకొనలేమింక తరుణ నయనా! గట్టిగ దయతోడ, జట్టు మాతో గట్టి, పట్టి, మమ్ము బాగ, గట్టున వేయుము. (ఇం) 

నిన్ను నమ్మినవారి, నీరమేమి చేయు, పన్నుగ రక్షింపు పన్నగశయనా! ఎన్ని కష్టములున్న, ఉన్నది నీవని మన్ననతో బహుధైర్యముంటిమిరా (ఇం) 

ఇన్నాళ్ళ వలె కాదు ఇప్పుడు తప్పక మాపక్కన నువ్వు నిలవాలిరా క్రన్నన నీటి ప్రవాహము బాధను వెన్నుడ నీవే తగ్గించాలిరా (ఇం) 

అని రక్షించుమని ప్రార్ధించు లలనామణుల బాధ యమునా ప్రవాహ వేగ ఉద్ధ్రుతి వలె క్షణక్షణ విజృంభమాణమై, దుర్నిరీక్ష్యమై యుండగా ప్రవాహవేగము ఆకంఠము వచ్చెను. అబలలు నిస్సహాయులై రోదింప గాదిలి సహేతుకంబుగా, శ్రీకృష్ణ చరణారవిందంబులు మనసున దలచి, నెమ్మనంబున, ఉమ్మలికంబు వాపు శక్తి గోవింద పదారవిందంబులకు తప్ప వేరు లేదని నమ్మి అమ్మునిశ్రేష్ఠశ్రేష్ఠునికి తనుమనంబులు సంపూర్ణ సమర్పణంబు సేసి

తలచినదే జరుగును, జలజనేత్రుడు (త)

వలచి వాడు మమ్ము చూచి రక్షింప, సరి, వల్లకాదనిన వాని కరుణ అది (త) 

ఏది జరిగినగాని మోదము తోడను శ్రీదుని నమ్మెదము ఒద్దికతో ఉన్న, పోయిన శ్రీమన్నారాయణుడె మా స్వామి యనెదము ఖేదము లేక చివరి శ్వాస ఉన్నంతకు శ్రీపాదమె తలచుదుము అదనుగ కరిని ఏలిన వాడిపుడు ఎటులైన రక్షించులే (త) 

అని చెప్పు గాదిలి మాటలు విని ఉత్సాహ తరంగితులై కంఠ దఘ్నలై యుండి కృష్ణ కృష్ణేతి శబ్దంబులు పిడుగుల శబ్దంబుల నధికరింప గోపికలందరు నినదింప మేఘాల మధ్యలో దామినుల మెరపులో ఉన్న నీలపు కాంతి దివ్వె కాగ,చటుల ఛ్ఛటఛ్ఛటగర్జన ఘోషలు సరస యాత్రారంభ ఘోషగాగ, చండ ప్రచండ నిర్ఘాత పాతంబు లుర్వి దీపావళీ పటాకాలు కాగ , చండ మహోన్నతోద్దండ వర్షంబు లుర్వి శుభ్రము చేయు విధముగాగ, వర్షములో గలుగు వడగళ్ళు మేలైన సుందర రంగవల్లులుగాగ, కృష్ణ దేవుడదిగొ వచ్చుచున్నాడని ప్రకృతి చెప్పేటట్టి పాటలాగ ఉన్న ఆ నిరంతర సలిల ధారా ప్రవాహ సమ్మిళిత నిబిడ నీరంధ్ర తమ రాత్రిలో అనిర్వచనీయ సుందర తనుండునూ, అప్రమేయ స్వప్రకాశుడునూ, అనాద్యవిద్యానిరాకరణ కర్తవ్య పరిపాలనా దక్ష యోగిజన హృత్పుండరీక విరాజమానుడూ, అనిర్దేశ్య ప్రకారుండునూ, అష్టాక్షరీ మంత్ర నిరంతర జప స్సంతప్త పూర్వ కిల్బిష మహా మౌని జన హృదయేశ్వరుడూ అయిన నందగోప సుందరుడు దృశ్యమానుడు అయ్యాడు. గురుచరణారవింద సేవాప్రాప్త విజ్ఞానముతో అజ్ఞానము తొలగినట్లూ, శ్రీమన్నారాయణ నామంతో సర్వ పాపాలూ ధ్వస్తమయ్యినట్లూ, ఉద్దండ వర్షములూ, తత్ప్రాప్త యమునా నీరమూ, కృష్ణ సందర్శన క్షణకాలంలో సమసిపోయినవి. వల్లవాంగనలందరూ వారికి వచ్చిన మహాపదలని మరచి కృష్ణునికి మొక్కి, కరంబులుపట్టి, మాటాడి, కౌగిలించి కృష్ణుడు తమవాడేనని ఆనందించు చున్ననూ, కృష్ణుడు ఇంకనూ తమను దూరమున ఉంచి మాట్లాడుట చూచి కోపమున 

వన్నెలున్న చిన్నదాన్ని నన్ను ఎవరు చూడరో (వ) 

కన్నులలో పెట్టుకుని కైవారము చేయరో (వ)

చందురూడు మందమాయె చేప కనులు తేలిపోయె దొండపండు వెల్లనాయె జింకలేమొ అడవి కెళ్ళె (వ) 

రంభా ఊర్వశి మేనక రాలినట్టి పూవులే రతీదేవి నన్ను చూసి మతి పోయీ తిరిగెలే అచ్చర కాంతలు అందరు పిచ్చి వారలయ్యిరే గోపకులము వొళ్ళు మరచి నాచుట్టూ తిరుగుతుందె(వ) 

అని లలి కోపమున మాట్లాడగా కొద్దిగా ప్రేమ వొద్దురా ముద్దులాడ మా మువ్వ గోపాల అద్దంపు నీ వొళ్ళు అలిసిపోయెనురా వొద్దింక చాలురా సద్దు సేయకురా కొద్దిగాను ప్రేమ ఉంటె చిన్ననాటి చెలికిచ్చుకొ ఇంకొద్దిగ ఎక్కువుంటె ఇతరులకే ఇచ్చుకో ఇంకా ఎక్కువ వుంటే ఇంతులెక్కడని వెదకికో అంతె కాని ఎంతైనా మము పలచన చేయకురా వలచి వచ్చి ముద్దులిచ్చి వదలక నుండేటట్టిదొ గాఢాశ్లేషల రాత్రుల పొద్దులెల్ల గుదిగుచ్చుటొ వసివాడని వనజాక్షిని గజిబిజి చేసేటట్టిదొ మరలవదలి వెళ్ళననీ వొట్టేసియు మాటిచ్చుటొ కుశలముగా కులాసాగ కుసుమశరుని గెలుచుటో ఈమాత్రము లేకుంటే నీవెచ్చటొ మేమెచ్చటొ అని కూర్మి పలికినఅంతలోగాదిలి పట్టరాని తమకంబున వేణుగోపాలుని జీరిన, ఆతండు వల్లెయనక, సడిసేయక, యుండిన గాదిలి పట్టరాని కోపముతో 

ఇంతిరో వీడు ఇంతవాడయ్యెనే(ఇ)

సంతసమున నేను జేర పంతమాడుతుండెనే (ఇ) 

కాంతనని చూడక, కౌగిలించుకొనక, వింతమాటలెన్నొ పలికి వెడవెడ నవ్వేనే సుంతయైన ప్రేమలేని కాంతుడు మనకెందుకులే ఇంతచాలు రండి మనము పోదాము వదలి (ఇ) 

అని గాదిలి అనగా విని మిగిలిన గోపభామలు మనంబులు తల్లడిల్లిననూ, తప్పక, గాదిలిని అనుసరించి చనిరి. గోపకాంతలందరూ తనని వదలి వెళ్ళిన, కృష్ణ భగవానుడు దందహ్యమాన హృదయంబున తనని వదలి వెళ్ళిన గోపభామినులని తలచి మల్లెమొల్లల నవ్వులన్నీ మెల్ల మెల్లగ విసిరి విసిరీ ఉల్లమంతా నిండిపోయిన ఉవిద లెవ్వరొకో ?. పల్లెపాటల పైరు ఆటల, కల్లకపటములేని మాటల, మెల్లమెల్లగ మనసు దోచిన మగువ లెవ్వరొకో? ఉషాకాల మయూఖ కాంతుల తుషారోదయ శీతవేళల మృషా కధలను మళ్ళిచెప్పే భామ లెవ్వరొకో?. హృదయమంతా నిండిపోయీ, మదిని మొత్తం ఆక్రమించీ, సుధామయమౌ సొదలు చెప్పే ముదిత లెవ్వరొకో?. గుండెలోతుల ఘోషలన్నిటి, పిండి వేసేబాధలన్నిటి, మండి పోయే మంట లార్పే అండ లెవ్వరివో? రాగయుక్తముగాను పాడుచు, భోగములలో నన్ను తేల్చుచు, నాగమోహిని లాగ వెలిగే భోగు లెవ్వరొకో?. కమ్మకమ్మగ నెమ్మనమ్మును నమ్మలేని విధమ్మునెంతో నెమ్మదిలగా జేసినట్టీ బొమ్మ లెవ్వరొకో?. కన్నులతొ ప్రేమాభిషేకము వెన్నెలలనే వేడి చేయగ సన్న చేస్తూ సంస్కరించే మిన్న లెవ్వరొకో?. చిన్న నాటన వెన్నెలల్లే తిన్నగా నా మనసు దూరీ, వన్నెచిన్నెలు అన్ని చూపే చిన్నె లెవ్వరివో ?. వాళ్ళపైనా, వీళ్ళపైనా, కళ్ళతోనే కబురు చెబుతూ, కాళ్ళ గజ్జెలు ఆడుకుంటూ, మళ్ళి మళ్ళీ ముద్దుపెట్టే బుల్లి ఎవ్వరొకో?. తియ్యతియ్యని తేనె మాటల, కయ్యమసలే లేని పాటల నెయ్యమంతా మనసునిండిన తొయ్యలెవ్వరొకో?. కడుపునిండా బువ్వపెట్టీ, వొడుపుగా బండినీ తోలీ, మడిని దున్నీ సడిని చేసే తొడిమ లెవ్వరొకో?. కల్లయైనా జగములోపల ఎల్లలేనీ సుఖమునిచ్చీ, మెల్లమెల్లగ మనసు నిండిన పిల్ల లెవ్వరొకో?. ఇట్టుచూసీ, అట్టు చూసీ, బెట్టుచూపీ, బెరుకుతోడీ మెట్టు ఎక్కీ మేడ కొచ్చే దిట్ట లెవ్వరొకో?. తిప్పితిప్పీ కనుల నిదరా, కప్పిపోతూ ఉన్న వదలక, చప్పచప్పటి పాట వదలని తిప్ప లెవ్వరివో?. నవ్వులల్లో నిండె హృదయము, నవ్వులల్లో దొరికె వజ్రము, నవ్వులన్నీ దోచుకెళ్ళిన దివ్వె లెవ్వరొకో?. నిండుగా ఉండేటి చీరా, మెండుగా ఉండేటి నగలూ, దండిగా ఇచ్చేటి గుణమూ ఉండెనెవ్వరికో?. మేటి పనులను బాగ చేసీ, నాటి కధలను బాగ చెప్పీ, మాటిమాటికి గుర్తుకొచ్చే బోటు లెవ్వరొకో?. అని కృష్ణుడు మాటిమాటికీ తనని వదలి వెళ్ళిన గోపకాంతల మనంబున సంభావించి చింతించుచున్న సమయంబున గోపకాంతలందరూ యమునాతీరంలో ఉన్న మాలతీ నికుంజంలో జేరి నిలచియున్న సమయంబున 

కాంత, వాడలిగితే కన్నీళ్ళే కద నాకు(కాం)

భ్రాంతమైన మనసు తోడ ఎంత ఘోరమయ్యెనే (కాం) 

ఇంతలేసిమాటలంటె కాంతుడు దూరము కాడా? కాంతుడు వద్దంటే ఏమయినా సంతసమా? బొంతకాకి లాగ ఇంక ఏకాంతపు జీవితమా? చెంత వాడు లేకపోతె చెలియ! నేను బ్రతుకనే (కాం) 

అని నెమ్మి కందర్ప బాణ భగ్న హృదయయై , బాష్ప సలిల ధారా పరంపరల తన ముఖాంబుజము నిండిపోయి విలపింప,

వాడిని సైరింపవలె, వారిజలోచన(వా) 

వాడు, అందాల చెలికాడు,మదనుని జోడు, వాడు, అందరికి ఈడు,రాతిరికి రేడు, రాననబోడు (వా) 

ఏమేమి చేసిన కామితమ్ము దీర్చు, కలిసి ఎన్నాళ్ళాయె కమలనయనా శ్యామల గాత్రుని సొగసు మరవలేక మరులు కొని మనసిచ్చి మౌనముండగనే కాముడు తానొచ్చి నొచ్చునట్లు మదిలొ అచ్చంపు బాణము అదిరేట్టు వేసెనె భామరొ! సామి ఏమిచేసిన సరి, మరి మాటవలదే, సైరింపవలెనే అని తనప్రకారంబు సెప్పిన కూర్మి అంతరంగంబు విని, ఖిన్న వదనలై యున్న గోపకాంతల జూచి గాదిలి, దూతికలైన ప్రియ, ప్రీతిలను పిలిచి

పోయి పిలువుడు వాని, పొలతులారా(పో)

సోయగములు సొంతమైన నాయక శేఖరుని (పో) 

సంగతిగా తన సారస ముఖులతొ మాటలు చెప్పమని పొంగుచు తనకై వేచిన చెలుల కౌగిలి చేర్చమని శృంగారించిన చెలులందరితో బాగుగ కూడమనీ హంగుగ అందరి కోరిక దీర్చి బాగుగ ఏలమనీ (పో) 

అని పుత్తెంచిన వారును మనస్సమాన సంచారులై పోయి కృష్ణ సమ్ముఖంబున నిలువంబడి శుభము కలుగుగాక శృంగార శిఖరముకు, శుభము కలుగు గాక లలితాననమునకు శుభము కలుగు గాక రసిక శేఖరునకు , శుభము కలుగు గాక మధురాధరమునకు శుభము కలుగు గాక సుందరీజనములకు శుభము కలుగు గాక ఘన ప్రేమ ఫలమునకు శుభము కలుగు గాక కందర్పు బాణముకు శుభము కలుగు గాక యమున తటికి అని శుభంబు పలికి 

ఒంటిగా నున్న కాంతల జంట బాయుట తగునా, దేవర (ఒం) 

తొంటి మాటలు వేగమె తలచి వెంటనె రారాద! వేణుగోపాలా! (ఒం) 

తల్లకిందూలయ్యి కళ్ళలో నీరిడి కాచుకొని ఉన్నారు కమల నయనా! ఉల్లము మొత్తము కల్లోలమైనది ఎల్లి మాపని మళ్ళి ఇంక చెప్పకురా వెల్లువైన బాధ వెలవెల మాడుచు దిక్కుతోచక బాగ చిక్కి యుంటిరిరా మెల్లగ నీవొచ్చి ముట్టుకుని, మాటాడి ముద్దియల బాగెంచి ముచ్చట తీర్పరా (ఒం) 

అని సకలజన మనోభిరాముండైన ఆ నందనందనునికి విన్నవించ పదవే ఓ చెలియ 

పట్టలేకున్నాను, పొలతి మీది మోహము ( ప) 

పదవే నాముద్దు పంచదారచిలుక, కదలుమింక క్షణము కూడ నేనోర్వను( ప) 

తగ్గిన కోపపు క్షణమున అతివల దగ్గరవ్వ వలెను సిగ్గుల మొగ్గల, సరియైన క్షణమున చేయి బట్టవలెను బుగ్గల ఎరుపులు తగ్గ కుండగనె ముద్దుబెట్ట వలెను ముగ్గీముగ్గని యప్పుడె భామల ముగ్గుజేర్ప వలెను (ప) 

అని ప్రేమ పూర్వక వచనంబులు సలిపి లలిత భాషియు, లలిత రూపియు, లలిత కళావిభవుండగు ఆ లాలిత్య నిధి దూతికలతోడ వెన్వెంట నేగి మనోహరు కథా గానంబులు సేయువారునూ, మాధవు పదంబులు మనస్సున నిలిపి మౌనంబున ఆనంద నిధానముగనువారునూ, కృష్ణ నామాకర్ణనంబున బహిరంతరములు మరచి సంభ్రమించువారునూ, పరమప్రేమ సంఫుల్ల మానసులూ అయిన ఆ గోపికా జనంబు డగ్గరినాడు 

దాసుని తప్పులు దండముతో సరి, దయచూడుడీ భామలారా (దా) 

గాసి బొంది, తప్పు చేసితినని యొప్పు వానిని దయచూడుడీ (దా) 

విరులదండ వేసి చేసిన అల్లరి మరువలేదు నేను మరి మరి కణ్ఠా శ్లేష ప్రణయినిని మరువలేను నేను పరిపరి మీకై పరితపించినది మరువలేను నేను సరి, మీకోపము తగ్గనిచో ఏదండనకైనను సిద్ధము నేను (దా) 

అని గోపీ జనంబుల ముంగల రమణీయ నాటకము జరిపి కొందర చిరు నవ్వులచే, కొందర మధురభాషణంబులచే, కొందర కరపల్లవంబుల, కొందర కను కెలంకుల కటాక్షించి మందస్మిత సుధా కిరణంబుల సర్వ హృదయ చోరుడైన ఆ నంద సుందరుండు వల్లవ కాంతల యుల్లముల్లసిలజేసిన 

సాము సడలెను రాత్రి, సామి ఇటు రారా(సా)

మోము జూపీ మమ్ము మోహపెట్టీ తుదకు కాముని కొదిలేసి కష్టపెట్టకురా(సా) 

పున్నమి వెన్నెల నవ్వుతున్నదిరా మొన్నటి బాసలు మిగిలిపోయెనురా చిన్న నవ్వు నవ్వి చిక్కవు దొరకవు మన్ననజేసి మాట చెల్లించర ( సా) 

అని విన్నవించుచున్న నెనరు మాటలు నవ్వుతూ ఆలకించి గోవర్ధన గిరిధారి వేణుగానంబు సేయ తాను ఎక్కడుందో మాట అక్కడే మిగిలెలే, చక్కనైనా కొమ్మ బొమ్మ అయ్యిందిలే, మిక్కిలి ప్రేమతో మనసు నిండిపోయి చిత్రముగ చిత్రమై నిలిచిపోయిందిలే అప్పుడు అందరు గోపికలూ పట్టరాని మోహంబున కృష్ణ, కృష్ణ యనుచు కదియ, పురందర బ్రహ్మాది నిఖిల విశ్వ సమ్మోహన కారుడైన ఆ మోహనమూర్తి శృంగార రస శిఖరాయమాణమైన మందహాసముతో ఒక్కొక్క గోపికకు ఒక్కొక్కడై వెలిసె ఒక్కొక్క గోపికను ఒక్కొక్కడై జీరె ఒక్కొక్క గోపికను ఒక్కొక్కడై పట్టె ఒక్కొక్క గోపికను ఒక్కొక్కడై కదిసె ఇట్లు ఆ నందాత్మజుండు ఒక్కొక్క గోపిక కొక్కడై సరస శృంగార సంభాషణములు సేయ ఒక్క ఇంతిని పట్టి మంతనమాడును, వేరొక్క ఇంతికి కధలు చెప్పు ఒక్క ఇంతికి తాను ముచ్చటలు చెప్పును, వేరొక్క ఇంతికి జడను వేయు ఒక్క ఇంతితొ తాను పాటలు పాడును, వేరొక్క ఇంతితొ ఆటలాడు ఒక్క ఇంతిని కౌగలించియె యుండును వేరొక్క ఇంతితొ పూలుగట్టు అష్ట గోపికలందరి కధలు వినుచు, అష్ట విధముల వర్తించు అమృత మూర్తి కష్ట నష్టము లేక భక్తులను కాచు ఇష్టుడైనట్టి మా నంద శిశువు. అట్లు ఆ బృందావన రాకా శశి, తన వేర్వేరు కళల అయ్యింతులనందర లాలించి, పాలించ పట్టజాలని సుఖము 

పలుకుటకు మాటేది గట్టిగా సామిని పట్టి కూచున్నట్టి (ప) 

ఎట్ట ఎదుటను వీడు చుట్టుకొనీ నాకు బొట్టు పెట్టీ నన్ను చెట్టపట్టే టట్టి (ప) 

మెల్లగా వెనుకగా వచ్చి కళ్ళని మూయ, చల్లని నా స్వామి చేతిపై చెయి వేయు (ప)

మెలమెల్లగా నా మనసున దూరి, పొమ్మన్ననూ, పోను అన్నటి క్షణపు (ప)

ఇదికాదు,అదికాదు, ఏది వాడని చూడ, నీవునేనొకటని నిలిపిన క్షణపు (ప) 

అని లలి భగవానునికి కరకమకంబులు ముకుళించి మ్రొక్క, అప్పుండరీకాక్షుండు మందస్మితంబుగా 

చేడెలారా మీరు, కూడియున్నారు (చే) 

వీడని ప్రేమతొ పాడుతున్నారు(చే) 

వసి వాడనీ భక్తి మనసున నింపి మసి పట్టనటువంటి బుద్ధిని గలిగి కాసంత చింతయు కదలక వదిలి భాసించు ఆత్మతొ అహమును త్రోసి (చే) 

అని సంఫుల్ల మానసుడై అక్కాళిందీ పులినతలవిహారి, అవ్వారల నందర మిక్కిలి మక్కువతో, హల్లీసకంబునకు పిలువ 

హల్లీసకంబునకు వల్లవ కాంతలు,జనిరి ఉల్లసిలుచు పల్లవించుచును (హ)

మల్లీమందారాది కుసుమముల ముడిచీ, నల్లని వాడని నగవున బలికీ(హ) 

ఘల్లున గజ్జెలు ఘణఘణ మనగా, కొల్లలౌ తలపులు మెల్లన తీర(హ) 

కనకహారములు ఘనముగ దాల్చీ, ఘననీలనిభజూసి తలపుల తగిలి (హ)

రండు రండనుచును ఒండొరుల పిలిచీ, దండిగా విరులను జడలను తురిమి(హ)

కమ్మవిల్తుడు వేయు కుసుమాస్త్రమనగా, నమ్మకమ్మున గెల్తు నందాత్మజుని యనుచు(హ) 

కనుగొనల చూడగ, ఇంచు విలుకాడు, తేనెలో ముంచి పూనె బాణములు (హ) 

పరిపరి కనుగొట్ట పడతు లందరును, మరిమరి తొడగొట్టె, మారుడు, పిలిచి (హ) 

అని ఇట్లు తియ్యవిలుకాని సుందరిని ముందర జయించి జను నయ్యింతుల యా నల్లని మాయలాడు మెల్లని మాటల నలయించి, పెంపు మించి, అష్టకాంతలకు అష్ట శరీరుడై వెలసి ఒక్కొక్కరిని ఒక్కొక్క విధంబున మురిపించ, యమునాపులినంబున కర్ణికార, కేతకీ, కమల, కరవీరాది పుష్పమాలా విరాజితుండునూ, కమనీయ మణిమయ చేలుండునూ, ఇందుధర సుందరీ సదృశ విశేష రూప గుణ విలసితుండునూ, కందర్ప గర్వ నిర్వాపణుడూ అయిన ఆ గోపసుందరుడు, ఆ కాంతలకి ఒక్కొక్కరికి ఒక్కొక్కడై వృత్తాకారమున అష్ట కాంతలు అష్ట కృష్ణులతో కలిసి హల్లీసకము జేయ నిలింపులు గుంపులు గొని కల్పవృక్ష సుమంబుల వర్షంబులు గురియించిరి. దేవదుందుభులు మ్రోగె అప్పుడు నెమ్మి పరమప్రేమతో 

రాసలీల లాడునట్టీ రాలుగాయిని చూడరే,క్రిందకొచ్చిన చంద్రవంకని తనివితీరా చూడరే (రా) 

రాస మండలనృత్య ఖేలన రాజరాజును చూడరే, పట్టలేనీ పరంధాముని పట్టిపట్టీ చూడరే(రా) 

చక్కగా ఒక కుప్పపోసిన అందమిక్కడ చూడరే , ఒక్కసారే వేల చంద్రుల వెన్నెలలు వీక్షించరే(రా) 

ఒకరితో లేనవ్వులు, ఆపైన పువ్వుల తురుములు ఒకరి చెవిలో గుసగుస ఆపైన పాటల పరవశం ఒకరితోనో మాటలూ ఇంకొకరితొ బహు పాటలూ ఒకరితోనో సుద్దులూ, ఇంకొకరితోనో ముద్దులూ (రా)

అట్లు జగన్మోహనంబుగా, వల్లవాంగనలతో హల్లీసకము సల్పిన, సర్వ ప్రకృతి అమందానందమున నుండె. ఇవ్విధంబున సరస శృంగార చక్రవర్తి యయిన నందనందను గుణభజనానంద కీర్తనలు సేయు వారందరు అమందానందంబున వాసుదేవు నిజపదంబునకు జనిరి అని చెప్పి జన వినుత విహారీ, జానకీ ప్రేమ రాశీ కనకమయ విభూషీ, కాననోద్దండ భాసీ సనక వినుత శౌరీ, వానరేంద్రాతి స్నేహీ ధనకనక విరాగీ, జ్ఞాననిష్ఠానుకూలీ అని శ్రీరామునకు సర్వము సమర్పించి మంగళము 

కొలని దోపరికి మంగళము, పొలతుల చెలునకు మంగళము(కొ) 

నెలతల ప్రేమకు ఫలమై నిలిచిన నీలబాలునకు మంగళము (కొ) 

ఎల్లరి మనసులు మెల్లగదోచే చల్లని తండ్రికి మంగళము పల్లవి పాడుచు పిల్లల గాచే అల్లరి తండ్రికి మంగళము (కొ)

సమాప్తము

                       - జొన్నలగడ్డ సౌదామిని